به گزارش قدس انلاین، علامه از همان اوان کـودکـی تحت تربیت و تعلیم پـدر دانشمند و در سایه تـوجه خـاص آن بزرگـوار، پرورش پیدا نمود و بـا هـوش سـرشار و استعداد خـدادادی و پشتکار مخصـوص به تحصیل علـوم متـداوله عصـر در حـوزه علمـی اصفهان پرداخت. وی با توجه به تـوانایـی ذاتـی در مـدت کوتاهی مراحل مختلف علمـی و تحصیلی را طی کرده و سپـس به گـرد آوری علـم حـدیث و آثار اهل بیت عصمت و طهارت دل بست و تحقیق و پژوهش عمیقانه در آن فـن شریف مبذول داشت و تلاش خود را در ایـن مـورد متمـرکز نمـوده تمام اوقـاتـش را صـرف آن کـرد تـا اینکه منشـأ تحـولـی بزرگ در روزگـار خـود گـردید . علامه مجلسی پـس از رحلت پدر بزرگـوارش ، به جای او در مسجد جامع اصفهان اقامه نماز جماعت مـی نمـود ایشان از زمان شاه عبـاس دوم تا زمان شاه سلطان حسیـن صفوی دارای مقام و قدرت مطلق دینی بود و تا آخرین روزهای حیاتـش ایـن قدرت و نفـوذ همچنان رو به افزایـش و تعالـی می رفت، به همین مناسبت از جانب سلاطیـن صفـوی عنـوان شیخ الاسلامی که عالـی تریـن درجه روحانیت در آن عصر بـود به وی اعطا گردیـد.

اما این عالم بزرگ در سرتاسر عمر خویش پیوسته به بیان دستورالعمل هایی برای دست یابی به قرب الهی می پرداخت. چنانکه وی بیان داشته است: دریافته هایی را که این بنده، از دوران ریاضت و خودسازی بدست آوده ام، مربوط به زمانی است که به مطالعه و تحقیق تفاسیر پرداخته بودم و شبی بین خواب و بیداری حضرت محمد)ص) را زیارت کردم. با خود گفتم که شایسته است تا در کمالات و اخلاق وی دقیق شوم، هر چه تدبر من فزونتر می گشت عظمت و نورانیت آن حضرت گسترده تر و روشنتر می نمود. از این روی، دریافتم که خلق و سرشت او، قرآن است و باید در قرآن بیندیشم. هر چه دقت من در آیه ای بیشتر می شد، دریافت فزونتری از حقایق نصیبم می گردید. بگونه ای که یک باره حقایق بیکرانی به جانم سرازیر می شد و چنین موهبتی در پی هر تدبر من در آیه ای پدید می آمد.
اما آن دستور خودسازی و ریاضت که از این دوران حاصل شدعبارت است از:
از هر کلامی که سود ندارد و بلکه از غیر یاد حق تعالی؛ زبان به کام کشیدن. از لذت ها و خوشی های (غیر ضروری و باز دارنده)، خوردنی ها، پوشیدنی ها، زناشویی ها، مسکن ها و . . . ، دست کشیدن .از مراوده با غیر اولیاءالله دوری جستن .خواب فراوان را ترک نمودن .یاد خداوند متعال را ، همراه با مراقبت، پیشه خود ساختن .دیگران ، مداومت بر ذکر «یا حی یا قیوم لااله الا انت» را پی می گرفتند و من نیز آن ذکر را آزموده ام. اما بیشترین ذکر من «یالله » است پ، با دور افکندن غیر حق از قلب و با توجه به ذات باری تعالی. البته ، مهم و اساسی ، همان ذکر حق تعالی، با مراقبت است، که دیگر چیزها به پایه ذکر نمی رسد.
پایداری - به مدت چهل روز بر آنچه که (از قانون تمرین و ریاضیت) بر شمردیم؛ باعث می شود، که درب هایی از انوار: حکمت، معرفت و محبت الهی گشوده گردد و سپس، آدمی به مقام فناء و بقاء باالله ترقی کند و راه یابد. از آن روی که این شیوه خودسازی و سیر الی الله؛ نزدیک ترین راه ها به سوی خداست؛ تعارض نفس و شیاطین ظاهر و باطن، با آن شدیدتر است . زیرا اگر همه مردم به نمی شوند، چرا که بیشتر غرض ها، در روی آوری به این گونه دانش ها؛ دوستی مال، مقام و برتری نزد مردم است. که اگر چنین شد، شیاطین نیز مدد کار می شوند .
اما اگر، غرض از آموختن دانش، خشنودی خداوند متعال بود، (که به گونه طبیعی) دشواری هایی را پیش روی دارد. که اگر دشواری پدیدار نشد، سزاوار است است که در این کوتاه آمدن شیطان - که شاید غرضی در آن داشته باشد - درنگ کنیم .
در این چهل سالی که به راهنمایی و ارشاد مردم پرداخته ام، کسی را که بر اساس این دستورالعمل، به خود سازی بپردازد، نیافتم و این خود دلیل شکوهمندی و گرانمایگی این دستور است، در صورتیکه، با راهنمایی های همگانی و گسترش دانش های دینی؛ بیش از صد هزار نفر را ، هدایت کرده ام .
در این ایام، دیدار حضرت رسول (ص) را توفیق یافتم، از ایشان پرسیدم نزدیک ترین راه، برای سیر الی الله چیست ؟ حضرت فرمودند، همان است که می دانی (و بدان عمل کرده و دستور می ده ) .
چگونه است، آدمی که در برابر ادعای دروغین کسی که می گوید: من کیمیاگرم، دارایی و فرصت های خود را صرف می کند، در صورتی که می داند، اگر این ادعا راست باشد، نیازی به اظهار آن نیست، بلکه باید در کتمان آن بکوشد، اگر چه به بدترین شکنجه ها کشته شود. اما به احتمال اینکه راست می گوید، راضی است که مال خود را برای او پرداخت کند و آنچه که من می گویم، بر گرفته از خود آیات الهی، روایات پیغمبر(ص) و امامان معصوم (ع) است. چیزی است که حکمای ظاهر، مانند ، بوعلی سینا ، - در نمط نهم از اشارات - نیز بدان گواهی داده است . پس ایرادی ندارد، که تو چهل روزت را (به این گونه که گفتم) به عبادت پردازی - با اینکه باید تمام عمرت را چنین کنی - با تضرع وزاری به درگاه خداوند روی آوری، با انگیزه بندگی و عبادت و نه برای آزمایش.
چنانکه ، خاتم انبیاء(ص) فرمودند: کسی که چهل روز خود را برای خداوند خالص کند، سرچشمه های معرفت را، از جانش بر زبانش جاری می سازد.

نویسنده: مصطفی لعل شاطری

منابع:

۱-علامه مجلسی، بحارالانوار، ج۱-۲: ۱۰۵.

۲-امین، اعیان الشیعه، ج۹: ۱۸۲.

*جمعی از نویسندگان، دستورالعمل های عرفانی از علمای بزرگ اسلام: ۲۶-۲۵.